İktisat

İktisat

Osmanlı iktisat sistemi kapitalist sistemin aksine arz yönlüdür. Tarihçi Murat Çizakça'nın "ön sosyalizimsi" diye nitelendirdiği bu sistem üzerine akademik tartışmalar sürmektedir. Sabri F. Ülgener ile başlayan Osmanlı iktisadi dünya görüşü tartışmaları Mehmet Genç'le, Timur Kuran'la zenginleşmiştir. Osmanlı ekonomi-politiği, ekonomi kurumları, vergi/maliye politikaları, ticaret dünyası, esnaf lonca teşkilatları vb konuların meraklıları ve araştırmacıları için birincil kaynakların yanı sıra imparatorluğun son yüz yılında yapılan yayınlar da önem kazanmaktadır. İstanbul’un fethiyle başlayıp Karlofça antlaşmasıyla sona eren olgunlaşma dönemi, geleneksel yapının sıkıca korunduğu dönem olarak kabul edilmektedir. Osmanlı iktisat sisteminin yenileşme dönemi, Lale Devri’yle başlamıştır. İktisadi sahadaki yenileşme hamlesinin siyasi ve hukuki boyutu Tanzimat’la atılmış ve İmparatorluk bu tarihten itibaren Batı’yla uyumlanma adımlarına hız vermiştir. Öte yandan kimi tarihçiler, geleneksel düzenin hiçbir dönem bozulmadığını da ileri sürmektedirler.